کنترل درونی را به کودکانمان بیاموزیم

یک واقعیت وجود دارد که باید آن را بپذیریم و آن این است که ما نمی توانیم تمام عمر از فرزندانمان محافظت کنیم . پدر و مادرهای زیادی هستند که وقتی فرزندشان از منزل بیرون می رود مدام نگران این هستند که وی دچار اشتباه نشود و یا اینکه کسی به وی آسیبی بزند و یا رابطه ای را برگزیند که مناسب نیست و یا با دوستان دردسرساز مراوده کند و فکر و خیالهای بسیار دیگری که همه آنها سبب اضطراب و نگرانی در والدین می شود و هر والدی برای محافظت از فرزند خویش و آرام کردن روح مشوش و نگران خود راهی را بر می گزیند .
برخی سعی می کنند از دوران کودکی تا بزرگسالی کنترل بیشتری بر روی فضای که فرزندشان قرار می گیرد داشته باشند ، فراموش نشود این والدین هدف شان کنترل فرزندان نیست بلکه هدف اصلی کنترل محیط و شرایطی است که فرزندشان در آن قرار می گیرد و بالطبع این رفتار کنترل گرانه سبب محدودیت هایی برای فرزند می شود و در نهایت وی تصور می کند پدر و مادر بصورت مداوم سعی دارند کارها ، رفتارها ، صحبت ها و رفت و آمدهای وی را کنترل کنند ، این که بصورت مکرر احساس کنیم فرد یا افرادی برایمان مسیری را مشخص می کنند و روابط و رفتارهایمان را زیر ذره بین قرار می دهند مسلماً خوشایند نیست و این همان حسی است که فرزندانمان که مادر و پدری کنترل گر دارند تجربه می کنند مخصوصاً در دوران بلوغ که سبب آشفتگی روابط بین والدین و فرزندان می شود ، آنها نمی دانند والدین شان با این روند به دنبال محافظت از آنها هستند و می خواهند نگرانی و اضطراب خودشان را کنترل کنند . فرزندان ناخواسته در برابر رفتارهای محدود کننده و کنترل کننده والدین قد علم کرده و مقاومت می کنند و این را می توان از کودکی درون شان مشاهده کرد و از طرفی در دوران بلوغ نیز شاهد هستیم که نوجوانان رودرو با والدین خود قرار می گیرند و جرو بحث های آنها برای دستیابی به آزادی و استقلال در منزل تمامی ندارد .
آیا کنترل گری می تواند از فرزندانمان محافظت کند ؟ و یا بیشتر آنها را از ما دور کرده و سرکشی را افزایش می دهد ؟
گذاشتن قواعد سخت رفت و آمد ، گزینش دوستان ، مدام نشان دادن مسیر درست و نادرست زندگی، دادن درسهای اخلاقی تا چه حد به فرزندانمان کمک می کند ؟ تا چه حد یاری رسان وی در این دنیا خواهد بود؟
در این مرحله ما با دو مسئله روبرو هستیم اضطراب و نگرانی های بیش از حد والدین که ناشی از نیروهای درونی شان است که مدام والدین را ترغیب می کند برای سلامت فرزندانشان اقدام کنند یادمان باشد نگرانی برای فرزندان طبیعی است ولی زمانی که این نگرانی شبیه به کنترل گری و تلاش برای تسلط بر فرزندان و محیط شود این همان جایی است که باید والدین به فکر خود باشند و ابتدا منشاء این اضطراب و نگرانی درونی خود با با کمک یک درمانگر برطرف نمایند ، زیرا بخش زیادی از نگرانی های والدین هرگز رخ نخواهد داد ولی افکار مزاحم و ناراحت کننده دست نیز دست از سر والدین بر نخواهند داشت و بهترین مسیر رفع علت بروز این افکارهای ناخوشایند است . از سویی باید مد نظر قرار داشت که والدین مضطرب و نگران فرزندانی مضطرب و نگران تربیت خواهند کرد .
و مسئله مهم اینجانست که ما می خواهیم از بیرون دنیای فرزندانمان را کنترل کنیم و واقعیت این است که ما قادر نخواهیم بود تمامی رخدادهای اجتماعی، طبیعی، شغلی و هر چیزی که در زندگی روزمره فرزندانمان رخ می دهد را کنترل کنیم ما نمی توانیم کنترل کنیم همبازی کودکمان در مهد کودک به وی پرخاش نکند ، ما نمی توانیم کنترل کنیم همکلاسی پرخاشگرش دفتر وی را پاره نکند و یا کیف اش را پرت نکند ، ما نمی توانیم کنترل کنیم بلایای طبیعی رخ ندهد، ما نمی توانیم در همه مکان ها همراهش باشیم و از وی نگهداری کنیم که مبادا با تصمیات و رفتارهایش به خود و دیگری آسیبی برساند ولی ما می توانیم با دادن آگاهی فرزندانمان را برای شرایط متفاوتی که درون اش قرار می گیرند آماده نماییم و این آگاهی دادن نباید با نطق و نصیحت و سخنرانی صورت گیرد یادمان باشد بخش عظیمی از منش و یادگیری فرزندانمان از مشاهده رفتار والدین سرچشمه می گیرد .
به جای کنترل گری و هدایت وی از بیرون بهتر آن است که به وی بیاموزیم با اصول صحیح زندگی خودش از درون خود را هدایت کند ، بیاموزد بد و خوب چیست نه معنای سخنرانی های اخلاقی وقتی فرزندانمان از دوران کودکی بیاموزند که خود مسئول تصمیمات و رفتارهایشان هستند و چنانچه اشتباهی کنند باید خود در جهت رفع آن بکوشند و تجربه کنند نتایج رفتارها و سخنان شان را در دوران بزرگسالی قدرت عمیق تری برای تصمیم گیری خواهند داشت زیرا می دانند باید آینده نگری داشته باشند و تمامی رفتارهایشان نتایج اش به خود آنها مرتبط می گردد . وقتی کودکان آزمون و خطا می کنند بر توپ را پرتاب می کنند و شیشه ای را وارونه می کنند آن زمان است که می آموزند تصمیمات شان بر محیط چقدر تاثیر دارد وقتی تکالیف شان را انجام نمی دهند و در مدرسه بازخواست می شوند خوب خواهند آموخت خودشان باید رفتار صحیح را بیاموزند و مسئولیت های تکالیف شان را بر عهده بگیرند نه اینکه والدین مدام وی را کنترل کنند که مشق هایت را نوشتی یا خیر ؟
بهترین کار این است به فرزندانمان اجازه دهیم تصمیم گیری کند و از همه مهمتر بیاموزیم با آگاهی از نتایج تصمیم گیری کند شاید اشتباهات کوچکی رخ دهد ولی تجارب ارزشمندی به دنبال خواهد داشت .
صحبت از آگاهی که می شود همانطور که ذکر شد برخی تصور می کنند باید مدام مسائلی را به کودکان یادآور شوند به عنوان نمونه:
– با این دوستت مراوده نکنی پسر یا دختر خوبی نیست ؟
– این لباس را نپوشی مناسب شخصیت تو نیست ؟
– یا در فرزندان کوچک تر در مهد کودک دعوا نکنی کسی تو را بزند ؟
شاید با تغییرات ساده در جملات بتوان نتایج بهتری گرفت به عنوان مثال :
– دوستان خوب بسیار ارزشمند هستند مخصوصاً اگر کمکت کنن که احساس بهتری در مورد خودت داشته باشی و موفق تر باشی تو هم می تونی به دوستات این حس رو بدی اینطور نیست ؟
– به نظرم مدل های دیگه رو هم امتحان کن این لباس قشنگه ولی شاید بهتر از اینم پیدا کنی
– در بچه های کوچکتر : کشتی گرفتن تو مهد کودک خوبه ولی بیا یادت بدم که کجای بدن دوستات بزنی بیشتر خوش می گذره و اوه یه چیز مهم دیگه مراقب سرشون باش یه وقت مشت به سر و صورت شون نخوره
کودکان معنای خوب و بد را در خانواده می آموزند ، از والدین ارزشها و ضد ارزشها را یاد می گیرند ولی اگر آموختن این ارزشها و ضد ارزشها سخت و تحکم آمیز باشد مطمئن باشید از آن ناخودآگاه تخطی خواهند کرد . ساختارهای کنترل درونی را در کودکانتان مستحکم کنید تا در آینده به جای ترس از آسیب دیدن فرزندانتان مطمئن باشید وی بهترین تصمیمات را خواهد گرفت .